เมืองนครศรีธรรมราชคือพื้นที่ส่วนใหญ่ของเขตเทศบาลนครนครศรีธรรมราช เป็นชุมชนที่มีหลักฐานย้อนหลังไปมากกว่า 1,500 ปี เมืองนี้ก่อตัวอยู่บนสันทรายที่เรียกว่า หาดทรายแก้ว ซึ่งทอดยาวตามแนวเหนือ-ใต้ ทำให้การตั้งถิ่นฐานกระจายตัวอยู่บนสันทราย ตัวเมืองนครศรีธรรมราชจึงมีลักษณะยาวมาจนถึงปัจจุบันผู้คนที่อาศัยอยู่ในเมืองนี้ส่วนหนึ่งคือ คนไทย ที่ตั้งถิ่นฐานอยู่ดั้งเดิม และอีกส่วนหนึ่งเกิดจากการอพยพย้ายถิ่นและการค้าจากอินเดียและจีนและส่วนใหญ่คือ ชาวมุสลิม จากจังหวัดชายแดนภาคใต้ ชาวยุโรปที่เดินทางมาติดต่อค้าขายในอดีต ให้ชื่อไว้ในแผนที่ของตน เรียกเมืองนี้ว่า ลิกอร์ ( Ligor) จากประวัติความเป็นมา ของบ้านเมืองอันยาวนาน จึงทำให้นครศรีธรรมราชมีความหลากหลายทางวัฒนธรรมมีขนบธรรมเนียม ประเพณี วิถีชีวิต การนับถือศาสนาแตกต่างกันแต่อยู่รวมกันได้อย่างมีความสุขจากที่เคยเป็นเมืองอิสระ และมีเมืองบริวารกว้างขวาง ค่อยๆ คลี่คลายเป็นส่วนหนึ่งของประเทศมีฐานะเป็นมณฑลและจังหวัดในปัจจุบัน ชุมชนบนสันทรายแห่งนี้ มีความเจริญและ มีความหน้าแน่นขึ้นเป็นลำดับ จนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้จัดตั้งให้ชุมชนขนาดใหญ่เป็นเขต ปกครองท้องถิ่น ชุมชนแห่งนี้เป็นชุมชนหนึ่งที่ได้รับการยกฐานะให้เป็น เทศบาลเมืองและเทศบาลนครตามลำดับ ปัจจุบันเขตเทศบาลนครนครศรีธรรมราช มิได้จำกัดอยู่แค่บนสันทราย แต่จะขยายออกไปทั้งทางตะวันออกและตะวันตก ของสันทรายจนมีเนื้อที่ถึง 22.56 ตารางกิโลเมตร มีประชากรเกินกว่า 100,000 คน